Aso o le Siosiomaga a le Lalolagi 2023: Fuamoa mo se Lalolagi Lelei
O fuamoa o se tasi lea o mea'ai e sili ona lelei, e masani ona maua. Ua tumu i minerale, vitamini ma antioxidants, o le fuamoa e maua ai meaʻai e manaʻomia tele i le lalolagi atoa. Ae peitai, e le o toe lava le na o le mafaufau i le aoga o mea taumafa o tatou meaai.
I le taimi nei, e sili atu nai lo se isi lava taimi, o le matafaioi mo le tausiga o lo tatou paneta, faapea foi ma lo tatou lava soifua maloloina, o loo taulamua i mafaufau o le toatele o tagata. I lena itu, e mafai ona manatu fuamoa o le so'oga lelei i se taumafa lelei ma fa'alelei le si'osi'omaga - o nisi nei o mafuaʻaga e mafua ai:
1. Fa'aletonu le siosiomaga
Atonu e laiti fuamoa, ae o lo latou aafiaga lelei i le siosiomaga e malosi tele! Pe a faʻatusatusa i isi faʻapogai lauiloa, fua vai e fa'aaoga; nati, mo se faʻataʻitaʻiga, e manaʻomia le sili atu i le fa taimi le tele o vai e gaosia i le kalama o porotini.1
O suʻesuʻega foʻi e faʻaalia ai fua fuamoa e fa'atupuina ai le fa'aitiitia o kasa kesi (GHG). i le kalama o polotini nai lo le tele o isi puna porotini lauiloa.2 O lona uiga o le tu'ufa'atasia o fuamoa i se taumafa paleni e matua'i lelei lava MA e lagolagoina ai le fa'atumauina o le si'osi'omaga o lo tatou paneta.
2. Mea'ai gafataulimaina
Ua lauiloa lautele o le 'ai e aogā mea'ai fa'apitonu'u mo lo tatou lalolagi. E mafai ona gaosia fuamoa i le lalolagi atoa, e tusa lava po o le a le vaitau, faia se sao i le faia o lenei mea!
O su'esu'ega talu ai nei e fa'amaonia ai le fa'aofiina o fuamoa ia tatou mea'ai i aso ta'itasi e pei o se vaega taua o se olaga faauo a le tagata ma paneta. E fautuaina e le suʻesuʻega e tatau i tagata matutua ona 'ai se fuamoa e tasi i le aso, ina ia maua ai micronutrients talafeagai mo le soifua manuia sili.3
gata i lea, fuamoa e maua ai ni otaota o le umukuka, auā e na o le atigi e lē mafai ona ‘aina e tagata. O le mea e lelei ai, o atigi lafoaʻi e faʻafefeteina, fatuina palu eleele mo laau.4
Fusi le gafatia tulaga ese o fuamoa i lenei Aso o le Siosiomaga o le Lalolagi faatasi ai ma le lautele o le mauaina o meaʻai e sili ona lelei le fa'aauauina e fa'atotonu le tulaga.
3. Fa'aleleia faiga o gaosiga
A'o le'i o'o i lau ipu, e amata i le fa'ato'aga fuamoa fuamoa. O lo'o faia e le au faifa'ato'aga fuamoa ni laasaga taua e fa'aitiitia ai lo latou a'afiaga fa'amuamua le gaosiga o le paneta faatasi ai ma le alualu i luma taua ua faia i le lalolagi atoa.
I le tausaga na teʻa nei, na faʻaalia ai e le supermarket tele UK, Morrisons, fuamoa e le tutusa. O fuamoa nei e sau mai moa fafaga a taumafa e leai se soya a iniseti, lea na fafagaina i latou i otaota meaai supamaketi.5 Lenei faiga fou fa'ate'aina le kaponi fa'aoso mai soya felauaiga ma faʻaitiitia le faʻaleagaina o vaomatua e mafua mai i le gaosiga o le soya. O su'esu'ega a le Australian Eggs ua fa'amaonia ai o mea'ai iniseti o se tasi lea o su'ega soya sili ona aoga, e ofoina atu. fa'aitiitia tulagavae kaponi.6
Faafetai i le alualu i luma i tekinolosi lo tatou gafatia e fa'ato'aga gafataulimaina o lo'o fa'ateleina ona ausia. O se mea faigaluega faʻaauau i luga ole laiga ua atiaʻe mo faifaatoʻaga i Kanata e faʻamalosia atili ai le alualu i luma i fa'aitiitia a'afiaga o le si'osi'omaga ma le fa'aaogaina o tekonolosi fou fa'alelei.7 Ole National Environmental Sustainability and Technology Tool (NESTT) e mafai ai e faifaato'aga fuamoa fua, mataitu ma pulea o tulagavae o le siosiomaga o a latou faatoaga.8
E le gata i lea, o se tagata gaosi fuamoa e faʻavae i Netherlands ua faʻateleina le faʻalauteleina o la latou pisinisi faʻataʻitaʻi faʻataʻitaʻi e taulaʻi i kaponi solitu, soifua manuia o manu ma le fafagaina o moa tuu i luga o meaai fa'asili.9 O le faʻalauteleina o le kamupani e faʻaalia ai le manuia o le faʻataʻitaʻiga ma le gafatia.
Fa'afetai i le fa'aauauina o mea fou ma le aga'i i luma, e mafai e le au faifa'ato'aga fuamoa ona fa'amautinoa o lo'o tumau pea a latou oloa i mea'ai fa'alenatura, a'o fa'aopoopo pea i fa'amatalaga tau si'osi'omaga o fuamoa.
polotini-faauo i le paneta
Faatasi ai ma a latou faʻamanuiaga lautele o le siosiomaga ma le faʻaogaina lelei o punaoa, o fuamoa e fai ma sui o se filifiliga atamai mo tagata taʻitoʻatasi e tuuto atu i se lumanaʻi lanumeamata. Filifili fuamoa i lenei Aso o le Siosiomaga o le Lalolagi, ma tua atu, e fesoasoani i le fausiaina o se auala agai i se meaʻai ma gafatia a taeao!
mau faasino
1 Mokonnen MM & Hoekstra AY (2012)
2 Inisetiute Punaoa a le Lalolagi (WRI)
3 Global Alliance mo le Fa'aleleia o Mea'ai (2023)
9 World Wildlife Fund (WWF) (2023)
Filifili fuamoa e fesoasoani e fofoa se lumana'i lanumeamata!
Ua fausia e le IEC se meafaigaluega fa'asalalau fa'aagafesootai e fesoasoani ia te oe e fa'amanatu ai le Aso Si'osi'omaga a le Lalolagi 2023 i fuamoa. O le meafaigaluega e aofia ai faʻataʻitaʻiga faʻataʻitaʻiga faʻapitoa, vitio ma faʻasalalauga fautuaga mo Instagram, Facebook ma Twitter, ua sauni uma e sii mai ma faʻasoa!
La'u mai i lalo le meafaigaluega ole Aso ole Siosiomaga ole Lalolagi (Igilisi)
La'u mai i lalo le meafaigaluega ole Aso ole Siosiomaga ole Lalolagi (Sipaniolo)