Ta'e Fuamoa Mea'ai: Vaitamini D o lo'o tu'u i luga le la
lauiloa o 'le vaitamini o le la', vitamini D e iai sona sao taua i le tausia lelei o o tatou tino, aemaise o tatou ponaivi ma le puipuiga o le tino! Ae o tagata i le lalolagi atoa e le oʻo i le mea e manaʻomia, ma faia ai e sili atu ona a'afia i manu'a ma ma'i. E pei o se tasi o nai vaega toalaiti mea'ai masani o lenei vaitamini taua, se'i o tatou su'esu'e pe aisea fuamoa o se fofo sili i le la i luga o lenei faaletonu leaga!
Aisea tatou te manaʻomia ai le vaitamini D?
Vitamini D ose vaitamini e solu ga'o faia e le tino pe a pa le la ile pa'u. E mafai fo'i ona maua mai nisi mea'ai ma mea'ai fa'aopoopo.
Ole alauni ole mea'ai e sili ona fa'aaogaina (RDA) ole 600 IU (15mcg) i aso uma mo tagata matutua e o'o i le 69 tausaga, ma le 800 UI (20 mcg) mo tagata e silia ma le 70.1. Ae ui i lea, o le aofaʻi o vitamini D e te manaʻomia moni mai au meaʻai e faʻalagolago i le tele o mea, e aofia ai tausaga, ituaiga ma taimi o le tausaga.
Nofoa o le International Egg Nutrition Centre's (IENC) Global Egg Meaʻai Nofofua Tomai Faʻapitoa ma le Pule Sili o Egg Farmers of Canada, Tim Lambert, ua faamatala mai: “A o o le la o lo tatou puna autu o vitamini D, o le tele o tagata e le mafai ona maua mea uma latou te mana'omia mai le susulu o le la. Ole aofa'i ole vaitamini D tatou te mana'omia i a tatou mea'ai e fa'alagolago uma i ai lea tatou te nonofo ai i le lalolagi, taimi o le tausaga, ma o tatou olaga. Mo se faʻataʻitaʻiga, o se tagata e faigaluega i fafo i le aso atoa i le la o le tau e manaʻomia ona faʻaitiitia a latou meaʻai nai lo se tagata faigaluega i le ofisa i se tau malulu."
E taua tele le sao o le Vitamin D i le fesoasoani ia i tatou e faatumauina lo tatou soifua maloloina. O lana galuega autu o le lagolagoina o le absorption ma le metabolism o le calcium ma le phosphorus, tausia malosi ponaivi, nifo maloloina ma le sa'o o le auivi2-4. A aunoa ma le lava vitamini D, e mafai e le tino ona mitiia le 10-15% o meaʻai calcium, faʻatusatusa i le 30 - 40% absorption pe a faʻamalieina manaʻoga vitamini D.1.
Vitamin D e fesoasoani foi e faatonutonu ma faatumauina a malosi fa'aletonu, fa'atasi ai ma le leai o lenei 'vitamini o le la' e mafua ai ona fa'ateleina lamatiaga o faʻamaʻi ma faʻamaʻi autoimmune3-5.
I le faʻaopoopoga i nei faʻamanuiaga muamua, o suʻesuʻega o loʻo fautua mai ai o le vitamini D e mafai foi ona faia se sao i faaitiitia le atuatuvale6-9, puipuia mai nisi o kanesa1,6, ma fa'agata fa'ama'i pipisi o le manava, e aofia ai le malulu ma le fulū6, 10-12.
"E tele mafuaʻaga e faʻamautinoa ai e te oʻo i le faʻatonuga o vitamini D," o le tala lea a Mr Lambert, "ma i le avea ai ma se tasi o nai mea'ai masani, fuamoa e mafai ona fesoasoani ia te oe e fai ai!"
Fuamoa, o se puna masani o vitamini D
O le susulu o le la o le puna sili lea o vitamini D, e mafai la ona avea ma luitau le ausia o le aofaʻi manaʻomia i masina o le taumalulu poʻo i itulagi e vaʻaia ai le la itiiti - aemaise lava itiiti lava meaai fa'anatura o lo'o i ai lenei mea'ai taua.
O le iʻuga, e toʻatele tagata e liliu atu i vitamini D mea'ai fa'aopoopo ma mea'ai fa'amalosi e fesoasoani ia i latou e ausia o latou manaoga i aso taitasi. I le isi itu, fiafia fuamoa e avea o se vaega o taumafa paleni maloloina e mafai ona fesoasoani ia te oe e ausia ou manaʻoga. O se tasi o nai puna faanatura, O se fuamoa tele e iai le 43 UI (1mcg) ole vaitamini D13.
“E le gata i le suamalie, fuamoa o se mea'ai e sili ona lelei, aofia ai maualuga-lelei polotini ma le tele o meaʻai taua, e aofia ai le vaitamini D,” o le tala lea a Mr Lambert, “E iai foʻi fuamoa faigofie ona maua ma le tele o isi mea filifiliga taugofie faʻatusatusa i vailaʻau D supplements, ma avea ai ma filifiliga lelei mo le tele o tagata.
Talu ai o le vaitamini D i se fuamoa e sau mai lona moa, e taua le fa'aaogaina o le fuamoa atoa-ae le na'o le pa'epa'e.
Le mata'utia o le le lava o le vaitamini D
Vitamin D leai o se faafitauli i le lalolagi atoa. Le atoatoa e aafia toetoe lava 50% o le faitau aofaʻi o le lalolagi ma se fua faatatau 1 piliona tagata i ituaiga uma ma vaitausaga e mafatia i le le lava o le vaitamini D1,14.
O le maualalo o le vaitamini D e tau atu i le maualalo o ponaivi calcium faleoloa, lea e mafai ona mafua ai o ponaivi manifinifi, ma'ale'ale, po'o ponaivi. Ole mea lea e mafai ona fa'ateleina ai le lamatiaga o malepe ma e ono i'u ai i fa'alavelave fa'apei osteoporosis ma rickets1, 15.
E ui o le le lava o le vaitamini D e mafai ona afaina ai soʻo se tasi, o nisi tagata e sili atu le lamatiaga mo mafuaaga eseese. Ona o le pigmentation e mafai ona faʻaitiitia le gaosiga o le vitamini D i le paʻu e sili atu i le 90%, tagata e masani ona pogisa pa'u e sili atu ona faigofie1, 16.
E le gata i lea, oi latou o loʻo i ai se tulaga e faʻatapulaʻaina ai le faʻaaogaina o vitamini D mai meaʻai o le a tuʻuina i latou sili atu lamatiaga16. Mo se faʻataʻitaʻiga, o faʻaletonu e taatele i tagata mamaʻi fa'ama'i fatuga'o po'o le ate e fa'aitiitia ai le liuaina o le vaitamini D i lona tino galue1.
E oo lava i tagata soifua maloloina, matua e mafai ona avea ma se vaega tele, tele ona o tagata matutua e masani ona tau le feaveai i fafo ma o lea e le lava le mitiia o vaitamini D mai le la1,16.
Mo le toatele, o le faapaleniina o aafiaga lelei o le vaitamini D ma aafiaga leaga o le tele o le susulu o le la o se luitau, e pei ona faamatalaina e Mr Lambert: “O se mea faigofie e pei o le aloese mai le susulu o le la e ala i le filifili i le paolo ma le faaaogaina o le la e puipuia ai o tatou paʻu mai aafiaga leaga. ole fa'avevela ultraviolet e mafai ona fa'apea tatou te le maua le vaitamini D tatou te mana'omia, e o'o lava i masina o le taumafanafana.
"Mea'ai faigofie ma taugofie e pei o fuamoa, lea e masani ona iai vaitamini D fa'apea fo'i ma le tele o isi mea'ai taua, e mafai ona fesoasoani ia te oe fa'afetaui au mana'oga i aso uma e aunoa ma le tuʻuina atu o oe lava i se tulaga lamatia i lamatiaga o le tele o le susulu o le la."
Ua matou talepeina!
Vitamin D e taua tele i le lagolagoina malosi ponaivi ma le auivi sa'o, faa;pei foi ona fa'atumauina galuega puipuia. Ua fa'ailoa mai fo'i su'esu'ega e mafai ona fa'aitiitia ai le lamatiaga o nisi fa'ama'i, fesoasoani e fa'aleleia ai lagona, ma taute'ese ai le malulu ma le fulū.
"E tele mea e mafai ona mafua ai le le lava o le vaitamini D, ma o le mafuaaga lena ua taatele ai i le lalolagi atoa." Na tauaofai e Mr Lambert, "Po o le a lava le ituaiga olaga e te taʻitaʻia ai poʻo le itulagi e te nofo ai, fuamoa ose vaitamini D maloloina, faigofie ona maua, fesoasoani e lagolago lau taumafa i aso taitasi o se vaega o taumafa paleni.”
mau faasino
3 Food Standards Ausetalia Niu Sila (FSANZ)
Fa'alauiloa le malosi o le fuamoa!
Ina ia fesoasoani ia te oe e fa'alauiloa le malosi o mea'ai o le fuamoa, ua fa'atupuina e le IEC se mea faigaluega fa'apisinisi e mafai ona la'u mai, e aofia ai fe'au autu, fa'ata'ita'iga o fa'asalalauga fa'asalalau lautele, ma fa'atusa ata mo Instagram, Twitter ma Facebook.
La'u mai i lalo le pusa meafaigaluega (Spanish)E uiga ia Tim Lambert
Tim Lambert o le Taitaifono o le International Egg Nutrition Centre (IENC) Global Egg Meaʻai Nofofua Tomai Faʻapitoa ma le Pule Sili o Egg Farmers of Canada. O ia o le Peresetene o le International Egg Commission (IEC), ma le Taitaifono o le tele o komiti i tulaga faavaomalo. O Tim fo'i o le Ta'ita'ifono o le International Egg Foundation (IEF), o lona fa'amoemoe o le fa'ateleina lea o le taumafaina o fuamoa i atunu'u tau atia'e, ina ia maua ai e aiga vaivai le sapalai o polotini tuto'atasi, gafataulimaina, ma le maualuga.